به نقل از برخی منابع تاریخی و برخی تحقیقات صورت گرفته بعد از خشک سالی ای که در روستائی به نام زارچان (در قدیمالایام در نزدیکی محل کنونی شهر قهدریجان واقع بوده) روی میدهد اهالی این روستا به قهدریجان مهاجرت میکنند. همچنین نقل شدهاست که روستائی دیگر به نام (فهران) نیز در حوالی محل کنونی شهر قهدریجان وجود داشته که دارای سابقه تاریخی طولانی بوده و بعد از حمله افاغنه به اصفهان این روستا نیز نابود میشود و مردم آن دیار نیز به قهدریجان مهاجرت مینمایند. البته پیش از این مهاجرتها نیز احتمالاً قهدریجان خالی از سکنه نبودهاست. منقول است که در عهد قاجار قهدریجان قلعهای بوده که دیوارهائی آن را محصور مینموده واین قلعه دارای چهار دروازه بوده که در حال حاضر آثاری از آن باقی نیست و خانههای مسکونی قلعه توسط کوچهها و گذرها از هم جدا میشدهاند که به دو بخش علیا و سفلی تقسیم میشده که این گذر پس از افزایش جمعیت و از بین رفتن قلعه تبدیل به خیابان اصلی شهر میشود. همچنین از مالکین بزرگ قهدریجان در عهد قاجار ظلالسلطان بوده که در قهدریجان صاحب کاخی نیز بودهاست.
آنچه گفته شد همگی دلالت بر قدمت و حکایت ازجهات تاریخی قابل توجه و قابل تحقیق قهدریجان دارند.
گرچه اکنون جمعیت قهدریجان از سی هزار فزونتر است معذالک گوئی که بدلیل غالب بودن فعالیت کشاورزی بین اهالی آن هنوز ویژگی (معظم قری) بودن خود را حفظ کردهاست.
چرا که سه عامل مهم یعنی خاک مناسب , آب زاینده رود و مردم زحمتکش, قهدریجان را مبدل به یکی از قطبهای مهم کشاورزی منطقه و حتی کشور نمودهاست.
قهدریجان در سال ???? با افزایش جمعیت نام شهر به خود گرفت و شهرداری آن تاسیس گردید که در بدو تاسیس، شهرداری کار خود را د ر منزل شخصی خیر بنام حاج محمود شفیعی آغاز نمود و در سال ???? با واگذاری قطعه زمینی به مساحت بیست هزار مترمربع در غرب شهر از طرف مردم ساختمان اداری شهرداری با مساحت پانصد متر مربع در آن احداث گردید. و درسال ???? شهرداری از منزل حاج محمود شفیعی به محل جدید انتقال یافت که از سال تأسیس شهرداری (????) تاکنون شانزده شهردار تصدی آن را عهده دار بودهاند.
وجه تسمیه شهر قهدریجان
نام قدیمی شهر قهدریجان در گذشته کدرگان بوده (به لهجه محلی «کدرگون») که به نظر برخی محققان این نام از آن جهت گذاشته شده که مردم قهدریجان اغلب کشاورز بودهاند و گونههای آنها بر اثر آفتاب کدر شدهاست و کدرگون هم به معنی کدرگونهاست که هنوز هم در گویش عامه افراد مسن در قهدریجان و روستاهای اطراف این محل را کدرگان(کدر گون) میخوانند. در مورد نام کنونی قهدریجان دو نظر وجود دارد. یکی اینکه نام قدیمی قهدریجان در اصل به صورت کدرگون وبه معنی کدرگونه نیست بلکه به صورت کدرگان بوده وبه معنی محلی است با خاک تیره و کدر (اتفاقا صحرایی با نام قدیمی سیاهه و کنونی زارچان در شمال قهدریجان وجود دارد که در دورههای قدیم سکونتگاه قومی بوده که بعدها بنا بر دلایلی در قهدریجان سکنی گزیدهاند.) و مثل لارگان که گان به جان تبدیل شده, در این لغت یعنی کدرگان نیز چنین تغییری صورت گرفته و به صورت کدرجان در آمده و کثرت استعمال در بیان عوام آن را به صورت قدرجان در آوردهاست و علت استعمال لغت فعلی یعنی قهدریجان به واسطه صحیح نوشتن و صحیح گفتن و ازحالت عامیانه خارج کردن لغت قدرجان است.
نظر دوم بدین شرح است که ظله سلطان که در زمان قاجار حاکم اصفهان بودهاست. به جهت شجاعت زیاد مردم قهدریجان و علاقه زیادی که به مردم.این محل داشته این محل(کدرگون) را قدرجان نامیده به این معنا که «من مردم این محل را به قدر جانم دوست دارم» و قدرجان به تدریج تبدیل به قهدریجان شدهاست. که نظر دوم بیشتر نقل میشود و به نظر میرسد بیشتر به واقعیت نزدیک باشد. همچنین گفته میشود در بازسازی بنای مسجد بزرگ قهدریجان که قدیمی ترین مسجد شهر است نیز سنگ نوشتهای یافت شد که از قهدریجان با نام کهدریگان نیز نام برده شدهاست اما اکنون هیچ اثر یا اطلاعی از آن در دست نیست. قابل ذکر است که قبلا شهر به صورت قلعهای با چهار دروازه بوده که بعضی نام قهدریجان را با در نظر گرفتن «جان» به عنوان پسوند و «ی» میانوند هم ریشه یا مرتبط با لغت «قلعه» میدانند.البته این نظر تقریباً هیچ مدافعی ندارد!
لیست کل یادداشت های این وبلاگ